Po dość długiej procedurze legislacyjnej w dniu 15 maja 2015 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz niektórych innych ustaw. Przynosi ona m.in. ważne zmiany w ustawie o podatku od spadków i darowizn, które mają zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2016 roku.
Przygotowany przez PiS projekt nowelizacji ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego zamiast polepszyć sytuację polskiego rolnika zatrzyma rozwój rolnictwa. Planowane zmiany doprowadzą do spadku cen ziemi rolnej, narażając rolników na masowy wykup ich gruntów przez państwową Agencję Nieruchomości Rolnych (ANR). Mając na uwadze, że 1 maja 2016 r. kończy się dwunastoletni okres ochronny na zakup polskiej ziemi przez cudzoziemców, zarówno poprzednia ekipa rządząca, jak i pozostający aktualnie przy władzy PiS przygotowały swoje projekty ustaw, które miałyby zabezpieczyć ziemię rolną przed jej masowym wykupem przez cudzoziemców. Uchwalona 5 sierpnia 2015 r. przez Sejm poprzedniej kadencji nowelizacja ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego (dalej: nowa miała wejść w życie 1 stycznia 2016 r. Termin ten został jednak przesunięty do 1 maja 2016 r. i na razie to jedyna słuszna decyzja nowego parlamentu. W tym czasie rząd chce uchwalić swój nowy projekt zmian do ustawy, który zresztą jest już gotowy. Projekt ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw wprowadza liczne rewolucyjne wręcz zmiany do ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. Propozycja ta w porównaniu z poprzednią wersją ustaw rolnych, autorstwa głównie PSL, jeszcze bardziej uszczelnia – a chciałoby się rzec – uniemożliwia obrót ziemią rolną. Nie dotrzyma warunków, znacjonalizują Ziemia rolna stanie się dobrem, którego nie będzie można sprzedać, a w przypadku większości Polaków – również kupić. Będzie mógł ją zasadniczo nabywać wyłącznie rolnik indywidualny (art. 2a ust. 1 nowej tj. osoba fizyczna, która ma kwalifikacje rolnicze, od co najmniej pięciu lat mieszka w danej gminie i przez ten czas osobiście prowadzi gospodarstwo. Dodatkowo wprowadzone zostało kryterium dochodowe – w celu wyeliminowania z zakupu ziemi rolnej innych osób. Rolnik indywidualny będzie musiał osiągać z prowadzenia gospodarstwa rolnego roczny dochód nie mniejszy niż 1/4 części wszystkich swoich rocznych dochodów określonych w PIT, chyba że powierzchnia gospodarstwa nie przekracza 20 ha. To jednak nie wszystkie wymogi. Nabywca musi się dodatkowo zobowiązać notarialnie, że gospodarstwo rolne będzie prowadził osobiście i to co najmniej przez kolejnych dziesięć lat, licząc od nabycia. Osobiste prowadzenie ma oznaczać zakaz zbywania i oddawania nieruchomości w dzierżawę innym podmiotom. Od razu rodzi się pytanie, czy taka regulacja nie narusza chronionego konstytucyjnie prawa własności. W drodze wyjątku będzie można uzyskać sądowe zezwolenie na zbycie lub oddanie w posiadanie nabytej nieruchomości rolnej przed upływem dziesięciu lat, z tym że przed sądem trzeba będzie wykazać wystąpienie szczególnych okoliczności, które to uzasadniają. Decyzja będzie należała wyłącznie do sądu. Jeżeli w tym okresie rolnik bez zezwolenia sądu zaprzestanie osobistego prowadzenia gospodarstwa i np. wydzierżawi nieruchomość lub wyprowadzi się z danego terenu, sąd na wniosek ANR stwierdzi nacjonalizację takiej ziemi za zapłatą przez ANR równowartości pieniężnej ustalonej według przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami (art. 9 ust. 3 nowej Pamiętać należy, że cena nie będzie rynkowa, skoro rynek obrotu ziemią rolną faktycznie zaniknie. Będą to zatem ceny faktycznie stosowane przez ANR. W drodze wyjątku nowe przepisy wprowadzają możliwość nabywania nieruchomości przez inne podmioty niż rolnik indywidualny (art. 2a ust. 3 nowej przewiduje, że prawo takie będzie miała osoba bliska, spadkobierca, Skarb Państwa czy też Agencja Nieruchomości Rolnych). Niestety, wyłączone zostają wszystkie inne podmioty, w tym spółki prawa handlowego i spółdzielnie. Nabycie ziemi rolnej przez podmioty niedopuszczone ustawą będzie co prawda teoretycznie możliwe, ale dopiero po uzyskaniu akceptacji takiego nabywcy decyzją administracyjną wydaną przez prezesa ANR. Prezes agencji został wyposażony w szerokie uprawnienia do wydawania decyzji. Będzie mógł wyrazić taką zgodę wyłącznie jeżeli zbywcy uda się przekonać go, że nie było możliwości nabycia nieruchomości przez podmioty dopuszczone ustawą, a proponowany nabywca daje rękojmię należytego prowadzenia działalności rolniczej, a nadto że w wyniku takiego nabycia nie dojdzie do nadmiernej koncentracji gruntów rolnych. Już na pierwszy rzut oka widać, że niedookreślone kryteria, jakimi ma się kierować prezes Agencji przy wydawaniu decyzji, mają charakter całkowicie uznaniowy. A to może rodzić ryzyko korupcji, nie wspominając o długotrwałości postępowania administracyjnego i znacznych formalnościach. Ziemia o małej wartości Jak przewidują ekonomiści, sytuacja, gdy ziemia rolna stanie się towarem, którego nie będzie można sprzedać, gdyż prawie 90 proc. polskiego społeczeństwa z góry zostanie wyłączonych z kręgu nabywców, będzie skutkować znacznym obniżeniem wartości polskiej ziemi, a tym samym obniżeniem wartości istniejących zabezpieczeń hipotecznych ustanowionych dla rolników, którzy zaciągnęli kredyty na swoją działalność. W ostatnich latach wartość polskiej ziemi rolnej miała tendencję wzrostową. Rolnicy, którzy zaciągnęli kredyty, zabezpieczając je hipotecznie na ziemi rolnej, mogą mieć poważny problem, jeżeli wartość gruntów rolnych w najbliższych latach spadnie i banki zażądają dodatkowego zabezpieczenia kredytu. Istnieje poważne ryzyko, że banki będą bardzo ostrożne, jeżeli chodzi o finansowanie sektora rolniczego, a spora część dotychczasowych kredytów może zostać wypowiedziana ze względu na brak wystarczających zabezpieczeń. Autopromocja Specjalna oferta letnia Pełen dostęp do treści "Rzeczpospolitej" za 5,90 zł/miesiąc KUP TERAZ Agencja przejmie wszystko Jeszcze większe obawy rolników powinny potęgować przepisy, które uprawniają ANR do wywłaszczania rolników i nacjonalizacji ich gospodarstw rolnych według całkowicie dowolnych kryteriów. Artykuł 4 nowej przewiduje, że jeżeli nabycie nieruchomości rolnej następuje w wyniku umowy innej niż sprzedaż lub w wyniku jednostronnej czynności prawnej (np. darowizna), lub też orzeczenia sądu, organu administracji publicznej, orzeczenia sądu wydanego na podstawie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym lub innej czynności prawnej czy też zdarzenia prawnego, np. takiego jak zasiedzenie nieruchomości rolnej, dziedziczenia oraz zapisu windykacyjnego, to ANR będzie mogła złożyć jednostronne oświadczenie o nabyciu tej nieruchomości za zapłatą równowartości pieniężnej. Nacjonalizacja ziemi rolnej przez Agencję będzie możliwa praktycznie w każdej sytuacji, gdy zmienia ona właściciela, a więc w stosunkach wiejskich najczęściej w drodze dziedziczenia. Tak więc rolnik, sporządzając przed śmiercią testament lub zapis testamentowy, nie będzie pewny, czy jego ziemia trafi w ręce spadkobiercy jako ojcowizna czy też zostanie znacjonalizowana. W taki sposób prawo własności staje się de facto jedynie prawem dożywocia. Jeżeli wartość ziemi nie będzie wynikać wprost z treści czynności prawnej czy też orzeczenia sądu, zostanie ustalona przy zastosowaniu sposobów przewidzianych w ustawie o gospodarce nieruchomościami. Gdy Agencja stwierdzi, że wskazana w umowie czy też orzeczeniu sądu wartość nieruchomości rażąco odbiega od wartości rynkowej, będzie uprawniona do wystąpienia do sądu, aby ten ustalił cenę danej nieruchomości. Może to w praktyce doprowadzić do sytuacji, gdy rolnik przestanie być właścicielem nieruchomości, a oczekiwanie na zapłatę będzie się przeciągać na wiele lat z uwagi na sądowe kwestionowanie wysokości ceny przez ANR. Co gorsza, cena będzie najczęściej niska, głównie z powodu faktycznego braku obrotu ziemią rolną. Pierwokup sąsiedzki Tym, czego na szczęście nie znajdziemy w projekcie ustawy, a co wprowadzała ustawa poprzedniego rządu, jest prawo pierwokupu przewidziane dla sąsiadów rolnika. Zgodnie z nowelizacją z 5 sierpnia 2015 r. prawo pierwokupu przysługiwało nie tylko dzierżawcy, ale również, w drugiej kolejności, sąsiadowi (właścicielowi nieruchomości rolnej graniczącej ze sprzedawaną nieruchomością). Co ciekawe, jeżeli sprzedawana nieruchomość sąsiadowałaby z kilkoma gospodarstwami, sprzedający mógł wybrać, który sąsiad ma skorzystać z prawa pierwokupu. Obowiązek poinformowania o tym miał spoczywać na notariuszu. Środowisko notariuszy oprotestowało pomysł ustawodawcy głównie ze względu na trudności praktyczne w ustalaniu kręgu sąsiadów. Zważywszy, że relacje pomiędzy sąsiadami nierzadko są dalekie od poprawnych, a istnienie takiego uprawnienia mogłoby na wiele lat paraliżować obrót ziemią, dobrze się stało, że akurat te zapisy nie zostały powtórzone w nowym projekcie. Udziały i akcje w spółkach Zadziwiającą „nowością" jest przyznanie Agencji prawa pierwokupu udziałów i akcji spółek, które są właścicielami nieruchomości rolnych (nie dotyczy to tylko spółek giełdowych, których cena ma charakter rynkowy). Agencja ma zostać wyposażona w prawo do przeglądania ksiąg handlowych i dokumentów takiej spółki oraz żądania od niej informacji na temat zobowiązań nieujętych w jej księgach. Dodatkowo na spółki osobowe, które są właścicielami nieruchomości rolnych, nałożono obowiązek zawiadamiania Agencji o zmianie bądź przystąpieniu nowego wspólnika (art. 3b ust. 1 nowej ponieważ ANR będzie mogła również w tym przypadku złożyć oświadczenie o nabyciu nieruchomości za zapłatą równowartości pieniężnej. To rozwiązanie rodzi wątpliwości dotyczące naruszania swobody prowadzenia działalności gospodarczej. Nie dla byłych właścicieli Kolejną doniosłą zmianą, która ma zostać wprowadzona, jest uchylenie art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa przyznającego prawo pierwszeństwa nabycia nieruchomości rolnej Skarbu Państwa byłemu właścicielowi zbywanej nieruchomości lub jego spadkobiercom. Odbiera się następcom prawnym jedyny przywilej ułatwiający odzyskiwanie zawłaszczonego bezprawnie przez państwo mienia, które, co warto podkreślić, na mocy dotychczas obowiązujących regulacji prawnych i tak nie gwarantowało zwykłej restytucji mienia, lecz jedynie przyznawało możliwość jego nabycia w pierwszej kolejności na warunkach ustalonych przez ANR, czym niejednokrotnie znacznie utrudniło sprzedaż nieruchomości osobom przypadkowym. Odbierając spadkobiercom prawo słusznie nabyte, projekt nie przewiduje w zamian żadnych regulacji rekompensujących wyrządzoną im szkodę i ogólnie pojętą dziejową krzywdę. Kto straci najwięcej Należy zauważyć, że projektowane zmiany uderzą nie tyle w cudzoziemców, którzy jeżeli mieli taki zamiar, to już dawno kupili ziemię w Polsce, ile przede wszystkim w naszych rolników. Po pierwsze dlatego, że projektowana ustawa nie stymuluje polskiego rolnictwa do rozwoju (np. wprowadzenie maksymalnej powierzchni gospodarstwa do 300 ha, uniemożliwienie nabywania nieruchomości rolnych nawet przez rolników z sąsiedniej gminy), a po drugie dlatego, że skutkiem wprowadzenia takich regulacji będzie znaczący spadek wartości polskiej ziemi rolnej. Z pewnością w rozwoju polskiego rolnictwa nie pomoże również wstrzymanie sprzedaży nieruchomości należących do Skarbu Państwa przez pięć lat, a takie rozwiązanie przewiduje projekt ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Całokształt proponowanych zmian rodzi poważne obawy, przede wszystkim z powodu wyposażania ANR w instrumenty, które dają jej niespotykane dotąd w państwach o gospodarce rynkowej uprawnienia bez wyraźnie wskazanych kryteriów, według których ma ona działać. Powstaje pytanie, czy wprowadzenie takich zmian nie będzie stanowiło naruszenia konstytucji, zwłaszcza jej zasadniczych przepisów chroniących jednostkę przed arbitralną ingerencją państwa w jej podstawowe prawa i wolności. Na pierwszy rzut oka widać, że proponowane przepisy naruszają art. 21 ust. 1 konstytucji (przewidujący możliwość wywłaszczenia nieruchomości tylko na cel publiczny i za słusznym odszkodowaniem), art. 31 ust. 3 (zakaz ingerencji w zakres korzystania z prawa własności i prawa dziedziczenia, o ile nie jest to konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego) w zw. z art. 32 (przewidującym równość wobec prawa wszystkich podmiotów). Przede wszystkim w sposób rażący narusza zaś istotę chronionego konstytucyjnie prawa własności i prawa dziedziczenia (art. 64 konstytucji). Projektowane regulacje naruszają też przepisy Unii Europejskiej, zwłaszcza art. 63 ust. 1 traktatu o UE przewidujący nieakceptowany w prawodawstwie wspólnotowym wymóg stałego zamieszkiwania na terenie nieruchomości rolnej przez jej nabywcę oraz wymóg zamieszkiwania powiązany z koniecznością osobistego prowadzenia gospodarstwa rolnego (wyrok TSUE z 23 września 2003 r. w sprawie Ospelt Schlossle Weissenberg, C-452/01, pkt 54). Powołane przepisy są także sprzeczne z art. 1 protokołu nr 1 do konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności proklamującym ochronę szeroko pojętego prawa własności. Autorzy są adwokatami w kancelarii Forystek & Partnerzy, specjalizują się w prawie nieruchomości Dziedziczenie spadku po bracie, który nie miał żony i dzieci Poznań. W doktrynie zwraca się uwagę, że rozwiązanie takie często prowadzi do pokrzywdzenia dzieci. Równocześnie podaje się w wątpliwość uzasadnienie tak szczególnego uprzywilejowania małżonka. W obu przypadkach dzieci dziedziczą w częściach równych należny im
Szczegóły Kategoria: Rolnictwo w Unii Europejskiej Od 1 maja 2016 r. mamy nową ustawę o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw. Ma ona powstrzymać wykup ziemi przez cudzoziemców, „słupy” i spekulantów od 1 maja, kiedy to zakończyło się 12-letnie moratorium zatwierdzone dla Polski podczas negocjacji z Unią Europejską. Obowiązujące w tym zakresie dotychczasowe przepisy, jak też przyjęta w poprzedniej kadencji Sejmu ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o kształtowaniu ustroju rolnego, ochrony takiej nie zapewniały. Uchwalona niedawno ustawa nowelizuje kilka aktów prawnych regulujących obrót nieruchomościami rolnymi. Przepisy nowej ustawy można podzielić na dwie grupy: Obrót ziemią z Agencji Nieruchomości Rolnej. Obrót ziemią prywatną. W przypadku tej pierwszej grupy sprzedaż nieruchomości, które wchodzą w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa (ZWRSP) jest wstrzymana na 5 lat, tj. od 1 maja 2016 r. do 30 kwietnia 2021 r.: wolna jest sprzedaż nieruchomości rolnych do 2 ha z ANR, nie będzie ograniczeń w nabyciu agencyjnej ziemi do budowy domów, ograniczenie sprzedaży nie dotyczy gruntów na cele inwestycyjne, które są przeznaczone w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego gminy, bądź ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, sprzedaż nieruchomości rolnej przez ANR może nastąpić, jeśli w wyniku tej sprzedaży łączna powierzchnia użytków rolnych które są własnością nabywcy nie przekroczy 300 ha, wliczając grunty z ZWRSP nabyte kiedykolwiek. Uchwalenie ustawy poprzedzone było gruntownymi konsultacjami społecznymi, w szczególności ze środowiskiem wiejskim Agencja Nieruchomości Rolnych jest uprawniona do przeprowadzania przetargów ofert pisemnych według takich kryteriów jak: odległość gospodarstwa rolnego, powierzchnia nieruchomości rolnych nabytych bądź wydzierżawionych z ZWRSP, intensywność produkcji zwierzęcej w gospodarstwie ewentualnego kupca. Jednak do przetargów ograniczonych nie będą mogły przystąpić osoby, które: kiedykolwiek nabyły z ZWRSP nieruchomości o powierzchni łącznej co najmniej 300 ha UR (liczy się areał zbyty, ale nie na cele publiczne), posiadały udziały lub akcje w spółkach prawa handlowego oraz spółkach zależnych, które są właścicielami nieruchomości rolnych, Agencja będzie mogła ograniczyć możliwości nabycia ziemi w przetargu do jednej nieruchomości. W ustawie o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości z ZWRSP pojawia się również zapis „antysłupowy”: nabywca ziemi z Zasobu będzie zobowiązany prowadzić na niej działalność rolniczą minimum 15 lat, poza tym każdy nabywca nieruchomości z Zasobu będzie składał oświadczenie o pochodzeniu środków na ten zakup oraz, że nie zawarł umowy przedwstępnej na zbycie tej nieruchomości. Gospodarstwo rolne – w rozumieniu Kodeksu cywilnego, to gospodarstwo, w którym powierzchnia nieruchomości rolnej jest nie mniejsza niż 1 ha Właściciel nieruchomości rolnej – to również współwłaściciel nieruchomości rolnej Nabycie nieruchomości rolnej – przeniesienie własności nieruchomości rolnej lub nabycie własności nieruchomości rolnej w wyniku dokonania czynności prawnej lub orzeczenia sądu albo organu administracji publicznej, a także innego zdarzenia prawnego. Zgodnie z ustawą od 1 maja Agencji Nieruchomości Rolnych będzie przysługiwać prawo pierwokupu udziałów i akcji w spółkach prawa handlowego, które są właścicielem nieruchomości rolnej. A jak wygląda sytuacja w odniesieniu do gruntów i transakcji prywatnych? Otóż od 1 maja: Nabywcą nieruchomości może być wyłącznie rolnik indywidualny, czyli osoba fizyczna, użytkownik wieczysty, właściciel, samoistny posiadacz bądź dzierżawca nieruchomości rolnych, których łączna powierzchnia użytków rolnych nie przekracza 300 ha, posiadający kwalifikacje rolnicze oraz co najmniej od 5 lat mieszka w gminie, na terenie której jest położona jedna z nieruchomości rolnych wchodzących w skład gospodarstwa rolnego i prowadząca przez ten okres osobiście to gospodarstwo. Nie będzie ograniczeń w nabywaniu nieruchomości przez osobę bliską zbywcy i w wyniku dziedziczenia. Osoba bliska – to zstępni, wstępni, rodzeństwo, dzieci rodzeństwa, małżonek, osoby przysposabiające oraz przysposobione. W sytuacji, gdy nabywana nieruchomość rolna lub jej część ma wejść w skład wspólności majątkowej małżeńskiej wystarczy, gdy rolnikiem indywidualnym będzie jeden z małżonków. Powierzchnia nabywanej nieruchomości rolnej łącznie z powierzchnią nieruchomości rolnych, które wchodzą w skład gospodarstwa rodzinnego nabywcy nie może przekraczać powierzchni 300 ha UR. Co istotne do nabycia ziemi rolnej bez ograniczeń ma prawo: samorząd terytorialny, Skarb Państwa i Agencja Nieruchomości Rolnych oraz osoby prawne działające na podstawie przepisów o stosunku państwa do Kościoła katolickiego w Polsce i innych kościołów i związków wyznaniowych. Warto dodać, że rozwiązania zawarte w ustawie o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości ZWRSP oraz zmianie niektórych ustaw wpisują się w funkcjonujące w tym zakresie w prawodawstwie europejskim standardy prawne. Mimo to Komisja Europejska będzie sprawdzać, czy ustawa o obrocie ziemią jest zgodna z prawem Unii Europejskiej i zapisami Traktatu Europejskiego. Oprac. Aleksandra Szymańska Źródła: Łuczak, Ziemia rolna pod szczególną ochroną, [w:] „Top Agrar Polska”, 2016 nr 5 Pokora-Kalinowska, Od 1 maj sprzedaż ziemi pod kontrolą, [w:] „Farmer”, 2016 nr 5 Prezydent podpisał ustawę o ziemi rolnej, tekst dostępny w Internecie: Ziemia lepiej chroniona, [w:] „Biuletyn Informacyjny MRiRW ARiMR”, 2016 nr 4
Art. 1048. Umowa o zrzeczeniu się dziedziczenia. §1. Spadkobierca ustawowy może przez umowę z przyszłym spadkodawcą zrzec się dziedziczenia po nim. Umowa taka powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. §2. Zrzeczenie się dziedziczenia może być ograniczone do zrzeczenia się tylko prawa do zachowku w całości lub w części. §3. Choroby genetyczne człowieka spowodowane mutacjami genowymi. Większość chorób genetycznych jest wywołana mutacjami w pojedynczych genach. Zmutowany allel jest zwykle recesywny. Jeżeli występuje w populacji 1 raz na 100 alleli, to prawdopodobieństwo zachorowania na chorobę, którą on warunkuje, wynosi 1:10 000.
Kilka lat temu przeprowadzona została sprawa spadkowa dot. działki po zmarłym dziadku. Zostało wydane postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku. 5 spadkobierców otrzymało udział wyrażony ułamkowo (1/4). 1/4 dla córki spadkobiercy 1/4 dla wnuka spadkobiercy 1/4 dla dwóch wnuków, którzy są braćmi 1/4 dla wnuka spadkobiercy
DZIEDZICZENIE UBÓSTWA A DŁUG POKOLENIOWY POVERTY INHERITANCE VS. GENERATIONAL DEBT DOI: 10.15611/pn.2017.492.08 Streszczenie: Po raz pierwszy w historii ludzkości mamy do czynienia ze współegzystencją czterech generacji – świadków i uczestników przełomu dokonującego się w obrębie społe-czeństw kapitalistycznych.
. 362 216 86 279 159 492 421 153

dziedziczenie ziemi po 1 maja 2016